Right To Education For Nomadic Tribes and De-Notified Tribes: Educating the children of Fulwadi community is a difficult dream to realise...

VSSM well-wisher Pravinbhai and his family with
Mittal Patel and education coordinators visits our Kakar Hostel

"We have to beg though we do not like to. Our parents used to beg without hesitation."

Young children of Fulwadi community said this. They earlier used to earn money as snake charmers. However, the government banned this activity. Since then they try to earn their livelihood by doing small labour jobs or by begging. The parents move around for work and along with them these children seek alms.

The boys study till standard 8th and the girls till standard 5th only. They believe that is all they should study. Even parents accept that.

In Kakar Village of Banaskantha there is a large population of Fulwadi community. More than 350 families stay there. However only 125-150 children register their names in the school. There may be more than 300 children. However many have not registered their names. Moreover, even the children move around with their parents so teachers cannot register their names.

In the month of "Magshar" ( as per Hindu calendar) they come home for a month else they along with their parents lead a nomadic life.

Some children stay put in the community and go to school. They survive on their own by begging for food on Saturdays & Sundays which last for the rest of the week.

This is a tragic & unbelievable situation.

Whenever I go to "Fulwadi" community in Kakar from Ahmedabad, it feel like you have travelled back in time to the 18th Century.

In order that children staying in this community in Kakar can study, Smt Viraben Meghji Shah (Chanderia) built a school; for them. However it is extremely difficult for the children to continue going to school on a long term basis. They cannot stay put at one place. This is a tough call for us. We have to overcome this problem of children not going to school. For that we will do whatever best is required to be done. It requires patience. Our well wishers have to understand that it is difficult to get results overnight. Our donor Pravinbhai Shah in whose mother's name the school is set up understands this and supports us fully. That is a big comfort for us. We at VSSM are thankful to Shri Pravinbhai & his family for their support

We have dreamt of educating the children of Fulwadi community, It is a difficult dream to realise.

Our compliments & salute to our team who are working tirelessly to make this dream come true of dear Dimpleben, Vanita, Jay, Vijay, Jyoti, Shivabhai & Arvindbhai

'અમાર તો મોગવાનું!'

'પણ માંગવું કોને ગમે?'

'ચમ ના ગમ્. અમાર મા-બાપ તો ઠેઠથી મોગ...'

સાપના ખેલ બતાવીને પેટિયું રળનાર અને ખેલ બતાવવા પર પ્રતિબંધ આવ્યા પછી મજૂરી મળે તો મજૂરી કરીને અને ન મળે તો ભીખ માંગીને પેટિયું રળતા ફૂલવાદી સમુદાયના ટબુડિયાઓ સાથેનો આ સંવાદ. મા-બાપ કામ ધંધા માટે વિચરણ કરે ને એમની સાથે નાના નાના બાળકો પણ ખભે ઝોળી લઈને માંગવાનું કરે.

બાળકો ધો.8 સુધી ભણે એ વાત વડિલો સમજે. બાકી ધો.8થી આગળનું એમને ન સમજાય. બાળકો પણ 8 ધો. સુધી જ ભણવાનું એમ માને. જ્યારે દિકરીઓ તો 5 ધો. જ ભણે.

બનાસકાંઠાના કાકરમાં ફૂલવાદીની મોટી વસાહત. લગભગ 350 થી વધુ પરિવારો ત્યાં વસે. પણ નિશાળમાં માંડ 125 -150 બાળકોના નામ દાખલ થયા હશે. વસાહતમાં બાળકોની સંખ્યા તો 300 ઉપર હશે પણ બધાના નામ નિશાળમાં લખાવ્યા નથી. વળી બાળકો મા-બાપ સાથે વિચરણ કરે એટલે શિક્ષકો પણ સામે ચાલીને નામ નોંધવાનું કરી ન શકે.

માગસર મહિનામાં આ બધા એક મહિના માટે ઘરે આવે. બાકી ભમતા રામ.

કેટલાક બાળકો વસાહતમાં રહે ને નિશાળમાં જાય. આ બાળકો પોતાનો ખર્ચો જાતે કાઢે. પાંચમાં છઠ્ઠામાં ભણતા બાળકો શનિ રવીમાં અનાજ માંગવા જાય ને જે મળે તેમાંથી અઠવાડિયું ચલાવે.

અકલ્પનીય સ્થિતિ.

અમદાવાદથી જ્યારે કાકરની ફૂલવાદી વસાહતમાં જવું ત્યારે લાગે કે 18મી સદીમાં આવી ગઈ છું.

આ વસાહતમાં રહેતા બાળકો ભણે તે માટે અમે વસાહતમાં જ શ્રીમતી વિરાબહેન મેઘજીભાઈ શાહ(ચંદેરિયા) છાત્રાલય બાંધ્યું. પણ બાળકોનું નિયમીત છાત્રાલયમાં ટકવું ખરેખર મુશ્કેલ. પગમાં ભમરી એટલે પગ ઝાઝો સમય એક જગ્યા પર સ્થિર જ ન થાય.

અમારા માટે પણ આકરી કસોટી. સફળ તો થવાનું જ છે. એ માટે એડીચોટીનું જોર લાગડી દઈશું. પણ આ કાર્યમાં ધીરજ ખુબ જોઈએ. મદદ કરનાર સ્વજનો આ વાત સમજે તો જ બધુ કામનું. બાકી રાતો રાત પરિણામ અહીંયા ન મળે.

અમારા પ્રવિણભાઈ શાહ જેમના માતૃશ્રીના નામ પર આ છાત્રાલય ચાલે એ આ વાત બરાબર સમજે. એટલે જ પુરા ભાવથી અમારા પર શ્રદ્ધા રાખી એ મદદ કરે. એમની બહુ મોટી હૂંફ છે.

અમારા પર શ્રદ્ધા રાખી અમારા કાર્યમાં મદદ કરનાર આદરણીય પ્રવિણભાઈ અને એમના પરિવારનો VSSM પરિવાર આભારી છે..

ફૂલવાદી બાળકોને ભણતા કરવાનું સ્વપ્ન સેવ્યું. પણ આ સ્વપ્ન લોઢાના ચણા ચાવવા જેવું. જે પુરુ કરવા મથે શિક્ષણનું કાર્ય સંભાળતી અમારી ટીમ. પ્રિય ડીમ્પલબેન, વનિતા, જય, વિજય, જ્યોતી, શીવાભાઈ, અરવીંદભાઈ આ બધાની નિસબતને સલામ...