VSSM becomes instrumental in commencement of a dedicated School for Children of NT - DNTs

A fruitful effort of VSSM - Newly constructed School building for the nomadic
children at Surendrangar

One of the major reasons for the children of nomadic communities to be out of the mainstream school system is of access to the education system. Most of the nomadic settlements are away from the villages and since they do not enjoy a legal status the settlements also remain devoid of any basic infrastructure facilities. Accessing power, water, road, house, health, education are the challenges the residents of these settlements face on daily basis. 

One such settlement in Surendranagar’s Dudhrej has large concentration of nomads. The children need to walk long distance to reach the government school in the nearby village. Apart from the distance the other grave concern is of crossing the main highway that runs between the settlement and the village. As a result the parents were never prepared to send their children to school. In 2008 with the support of Janpath and GFC, VSSM initiated a Balghar - Bridge school in the settlement. It was first ever experiment of educating the children of a nomadic settlement. The challenge was to acclimatise the children with the process of learning in a structured environment. The Baldost of the settlement Harshad did a commendable and inspirational job with igniting the passion for learning amount the children and sensitising the parents towards the need to educate their children. Since the number of children was huge a proper school with qualified teachers was an absolute must. VSSM requested for a government school in the settlement itself. 3 years ago a government school was sanctioned in the settlement. The school began functioning in a rented premises the structure of which  was in an extremely appealing condition. If the school was to function it required a proper building. The Principal of Dudhrej government school and Harshad worked really hard devotion lot of time to ensure that the school had a new building,  as a result of their untiring efforts the government sanctioned  land for school and a new building now stands on the land. 

The new premises for Dudhrej settlement school was dedicated to the community in an program organised on 9th December 2015. VSSM’s  Harshad Vyas was applauded and honoured for his dedicated efforts during this opening ceremony, it was indeed a proud moment for VSSM  to have such gems in its team.  VSSM and the nomadic communities are thankful to the government for the new school. 

Hoping to be helpful to many such children and families in coming times. Sharing with you the news clipping of the opening ceremony published in a leading  daily…..

સુરેન્દ્રનગરના દૂધરેજમાં વિચરતી જાતિની ઘણી મોટી વસાહત આવેલી છે. આ વસાહતથી શાળાનું અંતર વધારે હોવાના કારણે અને શાળા અને વસાહત વચ્ચે હાઇવે હોવાના કારણે પરિવારો પોતાનાં બાળકોને શાળામાં મોકલવા તૈયાર નહિ. vssm દ્વારા જનપથ અને GFCની મદદથી આ વસાહતમાં ૨૦૦૮માં બાલઘર શરુ કરવામાં આવ્યું હતું અને બાળકોને ૩ કલાક ભણાવવાનું કામ બાલદોસ્ત હર્ષદે બખૂબીથી નિભાવ્યું. બાલઘરની સાથે સાથે આ બાળકો માટે તેમની વસાહતમાં જ શાળા બને એ માટે vssmએ પ્રયત્નો કર્યા. ૩ વર્ષ પહેલાં સરકાર દ્વારા ભાડાના મકાનમાં શાળા શરુ થઇ પણ મકાન ખુબ જર્જરિત હતું એટલે પોતાનું મકાન બને એ જરૂરી હતું. દૂધરેજ શાળાના આચાર્ય અને બાલદોસ્ત હર્ષદે શાળાનું પોતાનું મકાન બને એ માટે ખુબ મહેનત કરી જેના પરિણામે શાળા માટે સરકાર દ્વારા જમીન આપવામાં આવી અને શાળાનું સુંદર મકાન ત્યાં ઉભું થયું. 

મકાનનો લોકાર્પણ કાર્યક્રમ તા.૯ ડીસેમ્બર ૨૦૧૫ન રોજ યોજાઈ ગયો જેમાં vssmના કાર્યકર અને શાળાનું મકાન ઉભું થાય એ માટે અથાગ મહેનત કરનાર હર્ષદ વ્યાસનું સન્માન થયું. vssm અને વિચરતી જાતિ શાળા માટે સરકારના આભાર વ્યક્ત કરે છે. સાથે સાથે હર્ષદ જેવા કાર્યકર હોવાનો ગર્વ અનુભવીએ છીએ.. વધારેને વધારે લોકોને મદદરૂપ થઇ શકીએ એવી ખેવના સાથે શાળાના ઉદઘાટન સંદર્ભે છાપામાં આવેલા સમાચાર...

The children of VSSM’s Eklavya Balghar begin saving from their pocket money….

Children of Eklavya Balghar with their
Baldost Kanubhai...

A constant wandering lifestyle the nomadic communities lead, teamed up with drudgery, joblessness, food scarcity makes  them susceptible to a number of undesired habits. One of it is addiction to tobacco, smoking and in certain cases alcohol. These addictions are rampant amongst men, women and children as well…addictions starting at such young age means high instances of cancer and other fatal illnesses. In the last couple of years VSSM has initiated a drive, in all the settlements it works, to make the community members aware of the deadly side effects of tobacco and likes and motivate  them to give up their addictions.

Detailed information of
children’s savings…

The Vavdi village of Rajkot district has settlement of nomadic families from Vaanza (Vansfoda), Salat and  Devipujak communities. The families earn their living working as labourers. Extreme physical work means these individuals  are addicted to some or the other kind tobacco products. The addictions weren’t   limited to the adults but the children too were addicted to tobacco. The parents also had not qualms about the children being out of school, loitering around and picking up such fatal addictions. Our team member Kanubhai is the Baldost in this settlement and responsible for creating an environment for learning in this community. Learning was limited to the text book education but about issues that affected their life and well-being. Kanubhai preached a lot to this families on the ill effects of tobacco, but hardly any one paid heed, they would restrain from consuming tobacco in presence of Kanubhai but once he was gone it was back to the old business!!! The children also followed what their parents did.

Fed up the insensitivity showed by the adults, Kanubhai gave up advising them but continued doing so to the children. He asked them to begin saving the money they took from their parents to buy tobacco, gutkha, beetle nut etc., from the saved money they can but the things they want he explained. The children did not digest the idea in initially and it took lot of coaxing from Kanubhai to get his message across. Gradually the children began saving the money with Kanubhai, who would talk about the amount saved by each child and the progress made, within the students group. This had a huge impact amongst the students as it enticed  the non-savers to begin saving from their pocket money.

Detailed information of children’s savings…

On the 9th of September, I had this opportunity to visit Eklavya Balghar, where the children shared the news that during the past 2 months, 32 children had saved Rs. 2238. When I asked what would they like to buy from their savings the kids promptly replied “school bag, school dresses, books…..” as much as a delight the reply was a result of relentless efforts put by Kanubhai.

As we discussed this development with parents they were absolutely surprised to hear the development. We hope that parents, in this case,  take a lesson from their children, understand the importance of savings and give up their deadly addiction to tobacco in its various avatars….

vssm સંચાલિત એકલવ્ય બાલઘરના બાળકોએ બચત શરુ કરી.

રાજકોટના વાવડી ગામમાં વિચરતી જાતિમાંના વાંઝા(વાંસફોડા), સલાટ, દેવીપૂજક પરિવારો રહે છે. આ પરિવારો છૂટક મજૂરી કરીને પોતાનો ગુજારો કરે. વસાહતમાં વ્યસનનું પ્રમાણ ખુબ. મા –બાપ તો વ્યસન કરે અને એમને જોઇને બાળકો પણ કરે. વળી એક પણ બાળક શાળામાં જાય નહિ અને બાળકો ભણતા નથી એ સંદર્ભે પરિવારોને પણ કોઈ ક્ષોભ નહિ. આ વસાહતમાં બાળકોને ભણાવવાનું કામ vssmના કાર્યકર – બાલદોસ્ત કનુભાઇએ શરુ કર્યું. એમણે માં-બાપને વ્યસન બાબતે સમજાવવાની ખુબ કોશિશ કરી પણ બધા માને નહિ. હા કનુભાઈની હાજરીમાં તમાકુના ખાય અને બીડી ના પીવે પણ એમની ગેરહાજરીમાં બધું ચાલે. બાળકો પણ મા-બાપની જેમ જ.

કંટાળીને કનુભાઈએ માં-બાપ સાથે માથાકૂટ કરવાનું માંડી વાળ્યું પણ બાળકોને સમજાવવાનું ચાલુ રાખ્યું. સોપારી, પાન-મસાલામાટે માં-બાપ જે પૈસા આપે એની બચત કરવા કહ્યું અને એ બચતમાંથી બાળકોને જે વસ્તુ જોઈએ એ લાવી આપવાની એમ નક્કી થયું. બાળકોએ ધીમે ધીમે ઘરમાંથી વાપરવા માટે આપતાં પૈસા કનુભાઈને જમા કરાવવાનું શરુ કર્યું. આમ તો શરૂઆતમાં બાળકોની તૈયાર નહોતી  પણ કનુભાઈએ બે બાળકોને બરાબર સમજાવ્યા અને એ બાળકોની રોજેરોજની બચત શરુ થઈ એટલે કનુભાઈએ બધા બાળકો વચ્ચે એ બાળકોની બચત કહેવાની શરુ કરી અને ચમત્કાર થવા માંડ્યો એક પછી એક બાળક બચતમાં જોડાવવા માંડ્યું. 

તા.૯-૯-૧૫ના રોજ આ બાળકોના એકલવ્ય બાલઘરની મુલાકાતે જવાનું થયું ત્યારે ૩૨ બાળકોએ છેલ્લા બે મહિનામાં કરેલી બચત રૂ.૨૨૩૮ની વિગતવાર માહિતી આપી. બચતમાંથી શું લાવશો એ અંગે જયારે બાળકોને પૂછ્યું, તો એમણે કહ્યું, સ્કુલ ડ્રેસ.. કેવી અદભુત વાત..

બાળકોના વાલીઓ સાથે એમના બાળકોએ કરેલી બચત અંગે વાત કરી. વાલીઓને ખુબ નવાઈ લાગી.. આશા છે કે, બાળકોની બચત જોઇને વાલીઓ પણ બચતને સમજતા થાય. 

ફોટો ૧માં vssm સંચાલિત બાલઘરના બાળકો દ્વારા થયેલી બચતની વિગતવાર માહિતી..

ફોટો ૨ માંvssm સંચાલિત એકલવ્ય બાલઘરના બાળકો બાલદોસ્ત કનુભાઈ સાથે

VSSM’s efforts has kindled the desire to learn amongst the nomadic children.

Vatsalya Boys hostel Baldosts Valji and Harikishen
and the children staying at the hostel. 

In the year 2005 when we began working with and for the nomadic communities of Gujarat we were clueless on where  do we start from!! The issues these communities faced were so many that nothing but questions stared back at us!!! However, as we embarked upon our journey, things gradually began to fall in place. VSSM team, a collective of focused, dedicated and extremely hard working individuals, came together. Such sedulous  team meant gravest of issues getting resolved and VSSM inning closer to achieving its mission. 

Education and the lack of it is the severest challenge the nomadic communities face. It is both the cause and effect of their dismal condition. The VSSM team was required to put in tremendous hard work to bring the children to school and cultivate an environment of learning within these communities. Along the hard work came unflinching support of the our very dear friends and well-wishers. The first programs focusing on education we began were of the Bridge Schools and Balghars, which later progressed into hostels.15 girls in a specially initiated Doliya Girls Hostel is how we began to now 180 children at the Doliya Hostel alone. Currently this  hostel is running at its full capacity. There are numerous children wishing to come ad study at Doliya but we have to refuse admission as it is virtually impossible to accommodate any more children at Doliya. 

We recently, on 10th September, paid a visit to the hostel. The children gave us a warm welcome. The special request they had for us this time was to arrange their two days trip to Ahmedabad!! 

We are grateful to ‘Giant Group of Central Mumbai’ and 'Aarti Foundation’ for their continued support towards the Doliya hostel. 

The urge for education amongst the children from nomadic communities has kindled and VSSM is working towards ensuring that by next year it is able to accommodate children all these children who are willing to stay in hostel and study further. We look forward to the continued support of our well-wishers in our efforts. 

 vssmના પ્રયત્નથી વિચરતી જાતિના વધુ બાળકો ભણતા થઇ રહ્યા છે..

વિચરતી અને વિમુક્ત જાતીઓ સાથે કામ શરુ કર્યું ત્યારે કંઈ કેટલાંય પ્રશ્નો સામે હતાં. અમે હંમેશા એ પ્રશ્નો માટે કહેતાં,

ગણ્યા ગણાય નહિ ..

વીણ્યા વીણાય નહિ..

શરૂઆત ક્યાંથી કરવી એ પણ એક પ્રશ્ન હતો.. પણ ધીમેધીમે ઉકેલ સુઝતા ગયા અને આગળ વધતાં ગયા. vssmને સમાજ માટે કંઈ કરી છૂટવાની ભાવનાવાળી સુંદર ટીમ મળી અને કામ સરળ થવા માંડ્યા.

વિચરતી જાતિમાં શિક્ષણનું પ્રમાણ ખુબ ઓછું. ખુબ મહેનત કરીને આ જાતિઓના જે પડાવોમાં અમે કામ કરતા હતાં. એમાના કેટલાકમાં અમે vssm સાથે સંકળાયેલા શુભેચ્છક સ્વજનોની મદદથી તંબુ શાળા શરુ કરી અને એમાંથી જ હોસ્ટેલ પણ ઉભી થઇ. હોસ્ટેલની શરૂઆત ૧૫ દીકરીઓથી કરેલી આજે ૧૮૦ બાળકો ડોળીયાગામમાં આવેલી હોસ્ટેલમાં ભણી રહ્યા છે. 

તા.૧૦ ઓક્ટોબરના રોજ આ બાળકોને મળવા જવાનું થયું. બધાએ ફૂલથી સ્વાગત કર્યું અને અમદાવાદમાં બે દિવસનો પ્રવાસ ગોઠવવાની માંગ પણ કરી. ડોળીયાની આ હોસ્ટેલમાં જેમનો આર્થિક સહયોગ મળે છે એવા ‘જાયન્ટ ગ્રુપ ઓફ સેન્ટ્રલ મુંબઈ’ અને ‘આરતી ફાઉન્ડેશન’ના અમે આભારી છીએ એમના સહયોગ વગર આ થવું મુશ્કલે હતું. અત્યારે ઘણા બાળકોને હોસ્ટેલમાં ભણવા આવવાની ઈચ્છા છે પણ હવે હોસ્ટેલની કેપેસીટી નથી. આવતા વર્ષે આ બધા બાળકો માટે નવી વ્યવસ્થા ગોઠવાય એ માટેના અમે પ્રયત્ન કરીશું. સમાજ સહયોગ કરશે એવી શ્રદ્ધા છે.   

vssm સંચાલિત વાત્સલ્ય કુમાર છાત્રાલયના બાલદોસ્ત વાલજી અને હરકિશન સાથે વિચરતી જાતીઓનું આવતીકાલનું ભવિષ્ય એવા બાળકો

Our family, VSSM and the nomadic communities’, is continuously growing

Some beautiful moments we experience with our lovely daughters

A day trip to Manav Parivar-Matar for our girls staying at our Ahmedabad hostel was organised recently. The girls had a wonderful time amidst nature. They enjoyed every bit of the opportunity they got to enjoy the open space and nature, they giggled, collected flowers and had a wonderful opportunity to observe and understand the functioning to the medical camp. They met the patients coming tot he camp. 

We are glad things are gradually shaping up as desired for our girls. The number of patrons and friends for the Ahmedabad hostel is also growing consistently. Namrataben and members of Satsang Parivar never miss an opportunity to shower their love on the girls, with  Dhirendrabhai of Manav Parivar the girls have established such honest rapport  that without hesitation they demand from him whatever they want. Pragneshbhai continues to go and shop every little thing the hostel requires, while Kiritbhai has ensured that the store room of the hostel never goes empty - he had maintained continuous supply of food, grains  and kitchen essentials for the hostel. 

The joy it brings to see a growing family of friends and well wishers is difficult to express here. Hope one day the entire universe becomes our family..

Some beautiful moments we experience with our lovely daughters…..

Vssm દ્વારા અમદાવાદમાં ચાલતી વિચરતી જાતિની દીકરીઓની હોસ્ટેલમાંથી દીકરીઓને એક દિવસ માટે માનવ પરિવાર – માતરની મુલાકાતે લઈને ગયા. ત્યાં કુદરતના ખોળે સૌ મનભરીને રમ્યા અને ખુબ બધા ફૂલ એકઠા કર્યા, માથામાં નાખ્યા, કેમ્પમાં આવતા દર્દીને મળ્યા.

અમારી આ દીકરીઓ હવે સરસ ગોઠવાઈ ગઈ છે. આ દીકરીઓના સ્વજનોની સંખ્યા પણ અમદાવાદમાં વધવા માંડી છે. નમ્રતાબેન અને સતસંગ પરિવારના સૌ તો હમેશાં કોઈને કોઈ નિમિત્તે આ દીકરીઓ પ્રત્યે એમનું વહાલ દર્શાવે છે તો માનવ પરિવારના ધીરેન્દ્રભાઈને તો દીકરીઓ ‘હવે આવો ત્યારે આ લાવજો.. તે લાવજો’ એમ હકથી કહેવા માંડી છે..  પ્રજ્ઞેશભાઈએ તો નાનામાં નાની ચિંતા કરી બધી વસ્તુ જાતે જઈને ખરીદાવી છે અને કિરીટભાઈએ હોસ્ટેલનું અનાજ ખૂટવા નથી દીધું.. કેવા વહાલાં અને પ્રિય સ્વજનો. આનંદ આનંદ અમારો પરિવાર મોટો થઇ રહ્યો છે. એક દિવસ આખું વિશ્વ પરિવાર બની જાય એવી ઈશ્વરને પ્રાર્થના

અમારી દીકરીઓ સાથે જીવનની સૌથી સુંદર પળો 

Parents belonging to Nath Vadee, a community that begs as living, take an interest free educational loan from VSSM

Mahesh Nennath’s family  take an interest free
educational loan from VSSM

Education as a need is yet to be established for the nomadic families. These wanderers have never felt the necessity of sending their children to school nor have they missed not going to school. Given the current scenario of their livelihoods the need to be educated is more than ever. In absence of alternate occupations most of the nomadic families are taking up begging as a profession. The children from very young age are taken along by parents beg. They are seen as earning members of the family. If we reason why weren’t they willing to send children to school they would reply, “ what will he do after going to school, who’s  going to give him a job, ultimately he will have to beg for living!!??

As the monsoon comes to an end the Nath Vadee community descend over the villages. The collect grains from the freshly harvested crop. The grains are enough to last them a year. The women adorn black clothes, carry a plate with an idol of their deity on a it they move shop to shop, villages, towns and cities showering blessing and asking for money in return. 

Mukesh Keshnath's family  take an
interest free educational loan from VSSM

In the year 2006 we first come into contact with these community, understood their social and cultural environment. In 2007 we opened a Balghar in the settlement igniting a lamp of learning. The Nath Vadee Dangaa children held slate and pen in their hands instead of begging bowl. The began scribbling alphabets for the first time. Seeing their children learning brought smiles on the faces of the parents. 

If the Nath Vadee children came across Shardaben in the bazaar with begging bowls in hands they would quickly hide it. If they were fighting the other would hush them so that Shardaben wouldn’t know…. there were gradual but consistent changes in the attitude, behaviour and  personality of these children after they began attending the Balghar. The children also received health and wholesome food like Moong, Chana, Poha, Dhokli, Halwa etc at the Balghar. But what they preferred was the meal they were used to,  their humble rotla and onion...

The Nath Vadee children- from begging with parents to studying at the Balghar and continue learning beyond the Balghar. From 2007 to 2015 it has been a long journey, creating an environment of learning amongst one of the most rigid and orthodox nomadic communities the Nath Vadee. Today 20 of these children are in 9th standard and 15 children in 10 standard. An extremely encouraging outcome for us. The numbers here could have been more was it no for an age old traditional practice this community follows. At the age of 14 the male child in the community is engaged and has to go and leave at his in-laws house. Here he is responsible for everything … its the practice of ‘gharjamai’ ……more about this later…

Mahesh Nainnath, Mukesh Keshnath and Haresh Keshnath are extremely bright students. These kids have asked their parents to enrol them in a private school and get private tuitions because the government school isn’t good enough. Private school and private tuitions are an expensive affair but parents have decided to go ahead and  enrol the kids in private schools and private tuitions. The fees comes to around  Rs. 20,000 per child. The parents decided to take an interest free loan from VSSM and enrolled the children in N. H Vidhyamandir in Tharad. The boys are doing well in the school. 

Its hard to believe but this is a full circle moment for us. There was a time when we imposed our selves upon the parents and fought  with them  to send their children to school, now its  the concerned parents taking loan from us to educate their children. 

These children want to be Collector, Doctor when they grow up…… “So why do you want to be a Collector?” we asked… “We will use our position for the overall development of the nomadic communities!!” they replied…it was an reply reflecting the pains associated with their wandering lifestyles. 

The pictures give a glimpse of the conditions the children who have been given educational loan stay in..

ભિક્ષાવૃતિ પર નભનાર નાથાવાદી પરિવારોએ બાળકોને ભણાવવા vssmમાંથી લોન લીધી

ભણતર અને વિચરતા સમુદાયને બાર ગાઉંનું છેટું. બાળક જન્મે કે માં પીઠે ખોળિયું બાંધીને ભિક્ષા માંગવા જાય. બાળક ચાલતા શીખે કે એનેય હાથમાં વાટકો આપી સાથે લઈ જાય. કોઈક પૂછે તો કહે અમારો નોબરો (છોકરો) ભણીને શું કરશે ? એને નોકરી કોણ આપવાનું ? આખરે તો ભીક્ષાજ માંગવાની ને ...

ચોમાસું ઊતરે કે નાથવાદીઓ ગામેગામ ફરી વળે. લણણી થયા પછી સમૂહમાં આખાય ગામની શેરી શેરીએ ફરી વળે. આ દિવસોમાં સારી ભિક્ષા મળે. રિઝર્વ ક્વોટા તરીકે ચાલે એટલી... સ્ત્રીઓ કાળા વસ્ત્રો ધારણ કરી થાળીમાં માતાજીની છબી રાખે. ગામમાં /નગરમાં દુકાને દુકાને ફરે. સૌને આશીર્વાદ આપે અને જે આવક થાય એનાથી પેટીયું રળે.

વર્ષ ૨૦૦૬માં VSSMનાં માધ્યમથી નાથવાદીઓને મળવાનું થયું. સમગ્ર વિગતો જાણી. ૨૦૦૭માં બાળઘર શરૂ કર્યું. નાથવાદીઓનાં ડંગામાં સ્લેટ પેન આવ્યા. ભણતરનાં કોડિયાનો અજવાશ પ્રગટ્યો. . લગભગ પચાસેક બાળકો બાળઘરમાં આવવા લાગ્યા. એંકડો ઘૂંટવાની શરૂઆત થઇ. બાળકોને ભણતા જોઈ માં-બાપ પણ હરખાતા, મલકાતાં.

ક્યારેક ગામની બજારમાં શારદાબહેન નીકળે કે નાથવાદી બાળકો ભિક્ષાનું પાત્ર વાટકો સંતાડી દે. આ બાળઘરનાં સંસ્કારનો પ્રભાવ હતો. ડંગામા ઝઘડતા હોય તો બૂમ પડે – “ નોબરી હે તો બોલવાનું બંધ કર. નહિ તો એમને ખબર પડી જશે.” બાલઘરમાં નિયમિત વિવિધ વાનગીઓ નાસ્તામાં મળે. મગ, ચણા, પૌઆ, ઢોકળી ક્યારેક શીરો... પણ સદીઓની રઝળપાટમાં આહારની ટેવોમાં “ બેન ટપી દો કોનદો તો પેટ ભરાય (રોટલો અને ડુંગળી)”

બાળઘરમાં ભણતા બાળકો પ્રાથમિક શાળામાં ગયા એક શરૂઆત... આજે નવમાં ધોરણમાં વીસ અને દશમાં ધોરણમાં પંદર નાથવાદી બાળકો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. આ ઓછી સંખ્યા પાછળ એક સામાજિક રીવાજ પણ જવાબદાર છે. છોકરો ૧૪ વર્ષનો થાય એટલે સગાઈ કરી દેવામાં આવે પછી એને સાસરિયે જવું પડે. સાસરિયે સંપૂર્ણ જવાબદારી જમાઈરાજાની. માથે બાંધેલો રૂમાલ અને લૂંગી (શરીરે વીંટાળેલુ કપડું એ જમાઈરાજા ની ઓળખાણ- નિશાની. આ પ્રથા એટલે ઘરજમાઈ. આ અંગે ફરી ક્યારેક વિગતે લખીશું.

શાળામાં ભણતા બાળકો પૈકી મહેશ નૈનનાથ, મુકેશ કેશનાથ અને હરેશ કેશનાથ તેજસ્વી બાળકો. સરકારી શાળામાં શિક્ષણ બરાબર નથી એટલે આ ત્રણેયના માં - બાપે બાળકોને  ખાનગી શાળામાં જે ખર્ચ થાય એ કરીને ભણાવવાનો તથા ટ્યુશન રખાવવાનો નિર્ણય કર્યો. રૂ.૨૦,૦૦૦ એક બાળકની ફી. પાસે આટલા બધા તો પૈસા હોય નહિ એમણે VSSM પાસેથી ત્રણે બાળકોની શાળાની ફી અને ટ્યુશન માટે બાળક દીઠ રૂપિયા વીસ હજાર લોન(વગર વ્યાજની) મેળવી થરાદનાં એન.એચ વિદ્યામંદિરમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. બાળકો સરસ ભણી રહ્યા છે.

એક પણ બાળકને ભણાવવા વસાહતમાં કોઈ રાજી નહોતું ત્યાં પોતાના બાળકને સારું શિક્ષણ મળે એ માટે ભિક્ષાવૃતિ કરીને ખાનારા પરિવારો લોન લે! માનવામાં જ ન આવે! પણ પરિવર્તન દેખાવા માંડ્યું છે જેનો આનંદ છે.

આ બાળકોના સ્વપ્નો છે... કલેકટર બનવું છે, ડોક્ટર બનવું છે. “ કલેકટર બનીને શું કરશો ? “ એમનો પ્રત્યુતર એમની આજીવન રઝળપાટ નો જાણે પ્રતિધ્વની હોય- “ વિચરતા સમુદાયનાં સર્વાંગી ઉત્કર્ષ માટે અધિકારનો ઉપયોગ કરીશું.”

જે બાળકોના શિક્ષણ માટે લોન આપવામાં આવી છે એ જે સ્થિતિમાં રહે છે એ ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.. એક નવા પરોઢનાં ઉદયનાં સાક્ષી બનવાનો આનંદ છે.

Celebrating birthdays during seasons and festival the child was born and not 1st of June…..

Add caption

Have you ever noticed that tens of thousand of children born in rural India celebrate their birthday on 1st June!! Surprised?? Well that is what the teachers and principals of the schools do to enrol children whose parents aren’t aware of the child’s date of birth. They write child’s date of birth 1st June.  This is a easy way out for the school authorities who otherwise struggle to find birthdates so as to match them with cut of age for first grade admissions that begin through out Gujarat from mid- June every year. 

So here we have two distinct sections - One where the parent know the date of birth, have registered the birth of their child and celebrate the birth dates with great pomp and show.  Than there is this another group where the parent is unaware of the exact date but remembers the time of the year/season the child was born or the Hindu calendar date but not the year of birth. The children from the nomadic communities belong to the later group. Born in the woods or  makeshift homes,  to the parents who constantly wander the nomadic children nevi have their births registered because the parents aren’t aware of the importance of getting the birth registered. In instances where the parents do go to get the birth registered the Panchyats refuse to register because they are unwilling to process rest of the citizenry documents for the family from the village. Earlier this was not a major issue but now since birth certificate has become mandatory, not registering births is a becoming an issue.

The child never gets to know her actual date of birth and continues to celebrate on 1st June. 60% of children studying with the Bridge Schools, Balghars and Hostels of VSSM celebrate their birth dates on 1st June. We make sure the children  get to celebrate their birthdates with fanfare and the way each child would like to. But since  the hostels and schools remained closed for vacation from April to 15th June the children with birthdates on 1st June were left out and those have it after 15th June for to enjoy their birthdates. The children did feel left out. So the Baldosts came up with a novel idea. They spoke to parents and found out the season or festival during which the child was born. Nor each child with VSSM gets to celebrate his/her birthday. We make sure it becomes a special day for them, they were new clothes, blessings are showered, beautiful birthday songs play in the background and they pledge to work hard for their better tomorrow. 

ઋતુચક્રને અનુલક્ષીને દિવસો નક્કી કર્યા અને જન્મ દિવસની ઊજવણી શરૂ કરી

એક બાજુ એવા પરિવારો છે કે જેમના કુટુંબમાં બાળકના જન્મનો અવસર ગામમાં મીઠાઈ વહેંચીને ઊજવાય છે. જન્મની તારીખ યાદ રાખીને તેની દર વર્ષે ઊજવણી થાય છે અને તેમાં બાળકની ઉતરોત્તર પ્રગતિના આશીર્વાદ અપાય છે. જયારે બીજી બાજુ સદીઓથી વિચરણ કરતા આ પરિવારમાં વનવગડામાં, ગામના પાધરે, એકાદ આડશ પાછળ તબીબ સહાય કે દાયણની મદદ વગર એક વધુ જીવનો ઉમેરો થાય છે. હરખ તો અહીંયા પણ છે પણ મીઠાઈ સ્વરૂપે હરખ વ્યક્ત કરવા પૈસા નથી હોતા. બાળકના જનમ્યાની તિથિ કે તારીખની ય ક્યાં ખબરે હોય. કેવણઋતુનું આછું સ્મરણ હોય. જે ગામમાં પડાવ હોય તે ગામની પંચાયતમાં જઇને તલાટી પાસે પોતાના વહાલસોયાની નોંધણી કરાવવાનીયે ખબર નાં હોય અને હોય તોયે કઈ પંચાયત નોંધણી કરે? કારણ નોંધણી થાય તો ગામમાં રહેતાં હોવાનો આધાર મળે એટલે જન્મતારીખ જ નાં હોય. પહેલાં તો ભણાવવાનીયે ક્યાં ચિંતા હતી પણ હવે બાળકોને ભણાવવા છે અને એટલે શાળામાં દાખલ કરે છે.

શાળામાં દાખલ થનાર આવા વનવગડામાં જન્મેલા જેટલા પણ બાળકો હોય તે તમામની જન્મતારીખ શાળાના માસ્તર સરકારી નિયમ મુજબ ૧ જાન્યુઆરી કે ૧ જુન લખી દે. સંસ્થા દ્વારા કાર્યરત હોસ્ટેલ અને બાલઘરમાં ભણતા ૬૦ ટકા ઉપરાંત બાળકોની જન્મતારીખ ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણેની જ ૧ જુન... બાળક તો ખરાઈ કરતું નથી ૧ જુને સાચે જ એ જન્મ્યા છે એમ એ માને. હોસ્ટેલમાં ભણતા અમારા આ બાળકોના જન્મની અમે માનભેર ઉજવણી કરીએ. એ દિવસે બાળક માટે ખાસ દિવસ બની રહે તેની પૂરી કાળજી લઈએ. પણ અમે જેમના પણ જનમ દિવસે ઉજવીએ એ ૧૫ જુન પછી જન્મેલા બાળકો કેમ કે હોસ્ટેલનું વેકેશન ૧૫ જુન પછી ખુલે. એટલે મોટાભાગના કિસ્સામાં સાચી જનમતારીખ વાળા બાળકના જનમ દિવસની ઉજવણી થાય અને ૧ જુન વાળા રહી જાય. કશું કહે નહીં પણ એક મૂંઝવણ એમને થાય.... બાલદોસ્તોએ આ મૂંઝવણ જાણી અને વચગાળાના ઉપાય તરીકે તહેવાર, ઋતુચક્રને અનુલક્ષીને દિવસો નક્કી કર્યા અને જન્મ દિવસની ઉજવણી શરૂ કરી . જન્મદિવસની નવપલ્લવિત સવારે બધા બાળકો શુભેચ્છાઓની વર્ષા વરસાવે. બાળકને નવા વસ્ત્રો પહેરાવાય અને મધુર ગીતો વચ્ચે બાળક આવતી કાલનો સંકલ્પ લે.. ખૂબ ભણીશું.. આગળ વધીશું અને સૌના કલ્યાણમાં નિમિત્ત બનીશું... 

હોસ્ટેલમાં ભણતી ઉર્મિલાનો જન્મદિવસ ઉજવાયો એ વેળાનો photo. 

All we want is the girls from nomadic communities study hard and live their dreams…...

 Girls waving goodbyes to the aircraft...

The need to educate, the importance to educate are foreign concepts to the parents from nomadic communities. They make hardly any efforts to ensure their children go to school, with  boys their is still a little concern but when it comes to girls they are absolutely unprepared to send them off to school.  Amidst such mindsets VSSM is striving to make sure that the children from these communities go to school and remain with the school system. We have designed specials strategies to make sure that more and more girls from these communities are brought within the folds of mainstream education. 90 girls are staying with VSSM run Doliya Girls Hostel for girls from nomadic communities. Starting this year (June 2015) we have set up another residential facility especially of tte girls. This time the hostel is right next to our office in Ahmedabad.  The girls have been enrolled with one of the leading school of Ahmedabad. 

All along convincing the parents has been the most challenging task of the entire initiative. Last weekend was tough for the us and the girls because of some disruptions created by the parents. With great difficulty we could convince the parents.  The entire episode has left us and the girls distraught. 

To cheer them up and and boost their morale we took the girls to see aircraft take offs and landings at the Ahmedabad airport this morning. We went the girls to shed away all fears, over come all turbulence and fly high to achieve their dreams. They have been in an upbeat mood,  ready to reach for the stars  and hope similar sense prevails with their parents and community members ………

વિચરતા પરિવારોની દીકરીઓ ખુબ ભણે ખુબ આગળ વધે એ માટે vssmનો પ્રયાસ..

વિચરતા પરિવારોને શિક્ષણની જરાય સમજ નથી. એટલે બાળકોને ભણાવવાનું પણ ખાસ કરતા નથી. છોકરાંઓને ભણાવવાનું હવે થોડું કરી રહ્યા છે પણ દીકરીને ભણાવવાની તો તૈયારી જ નથી...

vssm વિચરતી જાતિની દીકરીઓ ભણતી થાય એ માટે કોશિશ કરે છે. ૯૦ દીકરીઓ ડોળીયાગામમાં vssm દ્વારા ચાલતી હોસ્ટેલમાં રહીને ભણે છે. અમદાવાદમાં પણ આપણા કાર્યાલયની જગ્યામાં જ દીકરીઓ ભણતી થાય એ માટેની વ્યવસ્થા ગોઠવી છે.. પણ કેટલીક દીકરીઓના માતા- પિતા ખુબ મુશ્કેલી ઉભી કરે.. ગત શની – રવી આ દીકરીઓ અને મારા માટે પણ બહુ દુઃખદાયક રહ્યો.. વાલીઓને સમજાવવામાં ખુબ મુશ્કેલી પડી.. માંડ બધું થાળે પડ્યું.. પણ દીકરીઓ ખુબ ઉદાસ થઇ ગઈ હતી..

એમની આ ઉદાસીનતા દુર થાય અને એમના સ્વપ્નની ઉડાન ખુબ ઉંચી ઉડે, કોઈ વિઘ્નો નડે નહિ એવા શુભ આશયથી ઉંચી ઉડાનને જોવાનો કાર્યક્રમ કર્યો અને અમે અમદાવાદ એરપોર્ટ પર ટેક ઓફ અને લેન્ડ થતી ફલાઈટ જોવા આજે સવારે પહોચી ગયા.. જે તસ્વીરમાં જોઈ શકાય છે.. દીકરીઓએ નિરાશા ખંખેરી નાખી છે અને ઉંચી ઉડાન ભરવા પાછી તૈયાર થઇ ગઈ છે... એમના આ સ્વપ્નને હવે કોઈ હાની ના પહોચે એ માટે સૌને સદબુદ્ધિ આપે એવી પ્રભુ પ્રાર્થના... 

ફોટોમાં દીકરીઓ વિમાનને આવજો કહેતી...

VSSM’s brand new hostel initiative in Ahmedabad for the girls of nomadic communities….

girls enjoying their meal at ‘Karma Cafe’

In the very binging of our efforts to empower the nomadic communities of Gujarat, we had made recognised the fact that to bring these communities out of the perpetual  cycle of poverty and marginalisation we will have to sow the seeds of education amongst the current and future generations of these communities. VSSM made very conscious and  consistent efforts to bring these children within the folds of mainstream education . From Bridge schools to hostels to mainstreaming the children habituated to going to school and enrolling them in some prestigious residential schools of Gujarat we have done it all. Currently 665 children are directly associated with the 13 Bridge schools and 5 hostels run by VSSM.  This year we have embarked upon another initiative, starting a hostel for 30 girls within our office premises in Ahmedabad.

Recently on 30th June 2015, noted academician and author Shri. Bhadrayubhai Vacchrajani treated the girls with a dinner at ‘Karma Cafe’ on occasion of his marriage anniversary. The girls absolutely enjoyed their evening out, it was have been more fun had they got Dal and Rotla for dinner but this too was good…..

વિચરતી અને વિમુક્ત જાતિઓમાં શિક્ષણનું પ્રમાણ ખુબ ઓછું છે. vssm આ સમુદાયના બાળકો ભણતા થાય એ દિશામાં કામ કરે છે. જે અંતર્ગત ૧૩ તંબુશાળા અને પાંચ હોસ્ટેલ ચાલે છે. જેમાં ૬૬૫ બાળકો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. આ વર્ષે અમદાવાદમાં vssmના કેન્દ્રીય કાર્યાલય પર જ ૩૦ દીકરીઓ માટે હોસ્ટેલ વ્યવસ્થા ઉભી કરી છે.

આ દીકરીઓ માટે ૩૦ જુનના રોજ જાણીતા શિક્ષણવિદ અને લેખક શ્રી ભદ્રાયુભાઈ વછરાજાનીએ એમની એનીવર્સરી નિમિતે કર્મકાફે અમદાવાદમાં રાત્રી ભોજનની વ્યવસ્થા કરી.. દીકરીઓને ખુબ મજા પડી.. હા જમવામાં હજુ દાળ અને રોટલાની જ ટેવ હોવાના કારણે થોડી તકલીફ થઇ પણ પછી બધું ગોઠવાઈ ગયું.. ફોટોમાં દીકરીઓ કર્મકાફે..

VSSM started a hostel for Nomadic girls in ahmedabad

Happiness is …..Amdavadies showing overwhelming support for the first ever hostel for nomadic girls in city……

Ready to go to school

Years back when we began working for the nomadic communities we had absolutely no idea where they were, a couple of years later addressing  an extremely challenging and rampant problem of education and out of school children in almost all the nomadic communities brought tears to our eyes. Any efforts,  and believe us we have made countless efforts to mainstream the children from nomadic communities, failed either due to the societal approach or the attitude of educational institutions and the parents themselves.

We were required to design our own strategies specifically for the communities we work for, from Balghars, Bridge Schools, separate residential facilities for girls and boys and enrolling in institutions accepting enough.

Hence, the opening of a hostel,  in our own city of Ahmedabad, for the girls from various nomadic communities was  realising a much awaited day dream. 30 girls between the ages of 5 to 13 years have enrolled in this hostel.

All thee years the majority of donations received by VSSM are from Mumbai based donors as people in Ahmedabad aren’t much aware of the activities of VSSM so our  pledge to bring maximum donations for this particular  hostel from Ahmedabad itself made us a bit anxious. We weren’t sure about the response but kept the faith and with bit of apprehension we spread a word on our needs to get the hostel functional. All these mixed feeling have been laid to rest with the overwhelming response we have received from the Amdavadies.

Some people come and ask “what do you take for donations?”

“Whatever you would want to give!!”

“Still, if you tell us we’ll have a better idea.”

“Anything will do spices, grains, salt, sugar…”

Surprisingly donations began pouring in form of salt bags, oil tins, wheat flour (so that we are saved from the task of taking the wheat to flour mill. DImpleben got to know that the hostel kitchen was to take a week more to be functional,  so she decided to pitch in by mobilising support from her friends. They began cooking meals for the children and their Baldosts. The girls are enjoying Bhajipavs and likes .. dishes they haven’t tasted before……Dimpleben also comes to teach the girls, Sadhnaben and Shreya also teach the girls 2-3 hours daily.

VSSM well wisher and volunteer
smt. Dimpalben teaching a girl

Pragneshbhai Desai our long standing patron worries about us the most…vessels for kitchen, bed sheets, towels, tooth paste, tooth brushes etc, he brought all these in donations. Roaming through the shops of Manekchowk ( a busy market within walled city of Ahmedabad), haggling with the sellers in such gruelling Ahmedabad heat isn’t easy but Pragneshbhai did it all!! Kiritbhai is spreading the word about this hostel while respected Shri. Dr. Pankajbhai Shah has helped with the admissions of girls in H. B. Kapadia school.  Shri. Muktbhai a very  empathetic trustee of this school and the teachers are ensuring the girls adjust well with the new school setup. Respected  Namrataben Shodhan and her friends will be meeting up with the girls soon while Ashaben Sharma is making a list of things to be donated. 

Such heart warming response to a very humble cause.  Like minded people joining our endeavour to educate children from the most marginalised communities of our state.

A big thank you and respects to all our friends who have stood by us……

In the picture girls ready for their school and Dimpleben teaching Nikita….

સાચે જ લોકો મીઠાની થેલી, સિંગ તેલના પાંચ લીટરના ડબ્બા લઈને આપી જવા માંડ્યા છે... આનંદ આનંદ

અમદાવાદમાં વિચરતી જાતિની દીકરીઓ માટે હોસ્ટેલ શરુ કરી. ૫ વર્ષથી લઈને ૧૨ વર્ષની ૩૦ દીકરીઓ ભણવા આવી છે. આ દીકરીઓ માટે થનાર ખર્ચ માટે અમદાવાદમાં રહેતા લોકોને અપીલ કરી હતી.. આમ તો સંકલ્પ કર્યો છે કે, આ હોસ્ટેલ માટે મહત્તમ ડોનેશન અમદાવાદમાંથી જ મળે. સંકલ્પ કર્યો પણ વિશ્વાસ થોડો ડગુંમગુ હતો.. લોકો જોડાશે કે કેમ એ અંગે થોડો શંશય હતો.. પણ સાથે સાથે ઈશ્વર પર ભરોષો હતો કે એ જરૂર આ સંકલ્પ સિદ્ધિમાં મદદ કરશે..

અપીલ કંઈ જાહેરાતની જેમ નહોતી કરી પણ સૌને મોઢા મોઢ કહ્યું હતું, કેટલું થશે એ ખબર નહોતી. vssmના કામને મુંબઈ ના લોકો જાણે અને મદદરૂપ પણ થાય પણ અમદાવાદમાં લોકોને આ પ્રવૃતિનો ખાસ પરિચય પણ નહોતો.. પણ એક અઠવાડિયામાં જે રીતે લોકો આવી રહ્યા છે જોડાઈ રહ્યા છે એ આશ્રયજનક અને સુખદ આનંદ અપાવે એવું છે..

કેટલાક મને પૂછવા આવે, ‘તમે શુ શુ લો છો?’

‘તમારે જે આપવું હોય એ..’

‘તો પણ તમે કહો તો વધારે ખ્યાલ આવે’

‘મરચું, મીઠું, ગોળ, ઘઉં, બધું જ ચાલે’અને સાચે જ લોકો મીઠાની થેલી, સિંગ તેલના પાંચ લીટરના ડબ્બા, ૧૦ કી.લો. દળેલોલોટ (અમારે દળાવવા જવું ના પડે એની ચિંતા કરીને) વગેરે આપી જાય છે.. ડિમ્પલબેનને ખબર પડી કે હોસ્ટેલનું કિચન તૈયાર નથી થયું. રસોઈ કરવામાં તકલીફ થાય છે એટલે એમણે ૭ દિવસ કિચન તૈયાર થતાં થશે એમ અંદાજ લગાડીને ૭ દિવસની રસોઈ તેમના બધા મિત્રોએ મળીને ઘરેથી બનાવીને તમામ બાળકો અને બાળદોસ્તો માટે લઇ આવવાનું નક્કી કર્યું.. બાળકોને તો પાઉંભાજી શુ એની પણ ખબર નથી પણ હોશથી જમી રહ્યા છે. પાછા સવારે ડિમ્પલબેન બાળકોને ભણાવવા આવે. સાધનાબેન અને શ્રેયા પણ બે થી ત્રણ કલાક ભણાવવા આવે.

પ્રજ્ઞેશભાઈ દેસાઈ તો અમારા એવા પ્રિય સ્વજન હોસ્ટેલની સૌથી વધારે ચિંતા એમને.. કિચનના તમામ વાસણ, ચાદર, ટુવાલ, પેસ્ટ, બ્રશ વગેરે ડોનેશનમાં લઇ આવ્યાં. પાછા વસ્તુ જાતે ખરીદવા જાય.. આવી ગરમીમાં માણેક ચોકમાં ફરીને ભાવ તાલ કરીને ખરીદી કરે. આદરણીય શ્રી નમ્રતાબેન શોધન પણ એમના મિત્રો સાથે બાળકોને મળવા આવશે. એ પણ એટલી જ ચિંતા કરે.. તો કિરીટભાઈ શાહ સૌને આ કામમાં મદદરૂપ થવાનો સહજ પ્રચાર પ્રસાર કરે.. અને અમારા આદરણીય શ્રી ડો. પંકજભાઈ શાહે દીકરીઓને H.B કાપડિયામાં ભણવા દાખલ કરી. સ્કુલના ટ્રસ્ટી શ્રી મુક્તભાઈ અને શાળાના તમામ શિક્ષકો પણ આ દીકરીઓ પ્રત્યે ખુબ પ્રેમ રાખે.. શ્રી આશા શર્મા બેન પણ શુ લાવવું છે એની ચિંતા કરે... કેવા સરસ લોકો કેવી સરસ રીતે જોડાઈ રહ્યા છે.. આનંદ આનંદ.. ઈશ્વર સંકલ્પ પૂરો કરવામાં મદદ કરે છે.. એ સ્પસ્ટ લાગી રહ્યું છે. સાથે છો એવા સૌ મિત્રોને વંદન અને પ્રેમ..

ફોટોમાં શાળાએ જવા તૈયાર દીકરીઓ..અને બીજામાં નિકીતાને ભણાવી રહેલાં ડીમ્પલબેન

Right To Education for Nomadic Communities Children at Balghar

Children of VSSM run create a venue for their Balghar to function during monsoons….

Kanubhai with Children of Nomadic Communities create a
venue for their VSSM run Balghar to function during monsoons

VSSM operates a Balghar for the children of Nomadic Communities in the Vavdi village of Rajkot. The Baldost Kanubhai has done some beautiful work in education the children of this village. As space is a constraint the Balghar functioned from under a tree so come rains and how to function became an issue. The children got concerned thinking that if it rains Kanubhai wouldn’t come to teach them!!! In fact,  Kanubhai and the parents had been contemplating of moving the Balghar to some place else during the monsoons. 

Kanubhai was on leave for 20th and 21st June. He called up to inform the kids, “When will you come Saheb??” they inquired.

“Monday” replied Kanubhai.

Children of Nomadic Communities create a venue for their
VSSM run Balghar to function during monsoons

“Saheb, come on Tuesday, we want to show you something, don’t come before that,” ordered the kids…

When Kanubhai reached the village on Tuesday, what he saw took him by a complete surprise, “Ben, my children and their parents created a shade for me to run the school, they contributed money and decorated it with balloons, ribbons and confetti. They asked me to inaugurate the school, inspite of my refusing it they forced me. I wonder from where my kids learned all these!!” narrated a bewildered Kanubhai. 

Its just a shade but creating a venue so that their children can study is a huge leap forward for parents who until now never gave importance to the education of their children. We couldn’t be more happier, hope to have more such examples ….

In the picture Kanubhai along with children  inaugurating the Balghar….

vssm દ્વારા ચાલતા બાલઘરના બાળકોએ ભણવા માટે જાતે બેઠક વ્યવસ્થા ગોઠવી..

રાજકોટના વાવડી ગામમાં વિચરતી જાતિના બાળકોને ભણાવવાનું કામ vssm કરે છે. બાલદોસ્ત કનુભાઈએ શરૂઆતમાં આ બાળકોને ઝાડ નીચે બેસાડીને ભણાવ્યા. અત્યાર સુધી આ રીતે ભણવામાં વાંધો નહોતો પણ હવે ચોમાસું શરુ થયું. બાળકોને ચિંતા થઇ કે વરસાદ આવે એ દિવસે એમના સાહેબ કનુભાઈ એમને ભણાવવા નહી આવે કારણ ચાલુ વરસાદમાં બેસવાની વ્યવસ્થા નથી.. કનુભાઈ અને બાળકોના વાલીઓ પણ બાળકોને બેસવાની વ્યવસ્થા અંગે વિચારે. કનુભાઈ તા.૨૦-૨૧ જુનના રોજ બે દિવસ રજા ઉપર હતા. બાળકોએ એમને ફોનથી પૂછ્યું, ‘સાહેબ તમે ક્યારે આવશો’

‘સોમવારે’

‘સાહેબ મંગળવારે આવજો ને. અમારે તમને કંઇક બતાવવાનું છે. વહેલાં ના આવતાં’

કનુભાઈ ને કંઈ સમજાયું નહિ પણ બાળકોએ કહ્યું છે એટલે એમણે મંજૂર રાખ્યું અને મંગળવારે બપોરના બાળકોને ભણાવવાના રાબેતા મુજબના સમયે એ પહોચ્યાં. અને જે જોયું, એ અંગે એમના જ શબ્દોમાં, ‘બહેન મારા બાળકો અને અને વાલીઓએ મળીને સરસ બેઠક વ્યવસ્થા કરી છે. દરેક બાળકે રૂ.૧૦ -૧૦ મા- બાપ પાસેથી લઈને એમની આ નિશાળને ફુગ્ગા, રીબીન વગેરેથી શણગારી છે. અને મારા હાથે એમણે આ શાળાનું ઉદઘાટન પણ કરાવ્યું. મેં ઉદઘાટન માટે ના પડી તો એમણે કહ્યું, ના સાહેબ એ તમારે જ કરવાનું છે’ હું ખુબ રાજી છું બેન મારા બાળકો આ બધું ક્યાંથી શીખ્યા સમજાતું નથી પણ એમણે એમની રીતે બાલઘર બનાવ્યું, (વાલીઓના સહયોગથી) ઉદઘાટન કર્યું અને વાલીઓ પણ આમાં સહભાગી બન્યાં.’ વસાહતના લોકોએ પોતાના બાળકોને બેસવા માટે આમ તો એક છાપરું જ બનાવ્યું છે પણ એમની એમના બાળકોને ભણાવવાની ચિંતા જોઈ રાજી થવાય છે. બસ વિચરતી જાતિના તમામ બાળકો ભણતા થાય એ જ અપેક્ષા ...

ફોટોમાં ઉદઘાટન કરતાં બાલદોસ્ત કનુભાઈ અને બાલઘર સાથે બાળકો..

Right To Education For Vadia Children by VSSM

CHANDRA - though his name means Moon,  he shines through like a Sun, spreading rays of hope in his community….

Right To Education by VSSM For Chandra - Saraniya Community Child 

The harsh realities and vagaries of life makes children of Vadia way more mature than their age. In the year we began working in Vadia life was absolutely in shatters for these community. The community here had zero access to any of the infrastructural facilities. The village school remained close most of the times. The teachers considered their transfer in Vadia as punishment posting hence hardly reported on duty. The parents were least bothered for the education of their kids. VSSM felt that it was important to bring children out of the environment they were growing up in therefore in 2007-08 we enrolled 40 children in various residential institutes and ashram shalas across Gujarat. But most of the kids came back within few months of enrolment. The children faced discrimination  at these institutes. There were some organisations who refused to enrol these children cause they feared that Vadia Kids will spoil the hostel environment. 

A boy named Chandra somehow managed to stay put and continued with his elementary schooling in Yoganjali Ashram at Siddhpur while completed his  higher secondary school at Swaminarayan Gurukul in Siddhpur.  Later he went on to acquire admission in B.B.A course. After the completion of graduation he plans to pursue his PG from some reputed college. He looks forward to completing MBA and has already began preparations for the same.  

Chandra has been instrumental in bringing numerous children from his village to school. The movement that began with him  is expected to fetch out  numerous children from Vadia. He has ignited the hunger amongst the Vadia Children to study and do better in life.  The children today are studying with various hostels.  Chandra will be the first child from Vadia to complete graduation and we are sure he isn’t going to be the  last cause there are many following him…

We are thankful to our constant supporter Shri. Ujamshibhai Khandla of Monarch Builders for supporting Chandra’s education. 

સરાણીયા જાતિની ગૌરવ ચંદ્ર અમારા માટે પણ આશાનું કિરણ છે.....

વડીયામાં રહેતા બાળકો નાની ઉંમરમાં પરિપક્વ થઇ ગયેલા. ગામમાં પ્રાથમિક શાળા ખરી પણ ભાગ્યે જ ખુલે. શિક્ષકોને આ ગામમાં નોકરી મળે એ સજા લાગે અટલે બાળકો પાછળ મેહનત ના કરે અને બાળકો તથા એમનાં વાલીઓને પણ બાળકોના ભણતરની કે ભવિષ્યની જરાયે ચિંતા નહિ. ૨૦૦૭-૦૮માં અમે એક સાથે 40 બાળકોને વિવિધ આશ્રમશાળામાં દાખલ કર્યા પણ મોટાભાગના બાળકોને ત્યાં ફાવ્યું નહિ. કેટલીક આશ્રમશાળામાં આપણે કહ્યું એટલે આ બાળકોને શાળામાં પ્રવેશ આપ્યો પણ બાળકો સાથેનો વ્યવહાર બરાબર નહોતો.. તો કેટલીક જગ્યાએ વાડિયાના બાળકો અમારું વાતાવરણ ખરાબ કરી નાખશે એમ કહીને બાળકોને રાખવાની ના પાડી દીધી. આ બધામાં ચંદ્ર નામનો બાળક સિધ્ધપુર સ્થિત યોગાંજલિ આશ્રમમાં ટકી ગયો અને ત્યાં ધો-૧૦ સુધી ભણ્યો. ધો -૧૧ અને ધો -૧૨ એણે સિદ્ધપુરમાં જ સ્વામીનારાયણ ગુરુકુળમાં રહીને પૂરું કર્યું. તે પછી બી.બી.એ માં એણે પ્રવેશ મેળવ્યો. ચંદ્ર અમારા માટે આશાનું કિરણ છે. બાળકો ભણશે તો જ ગામમાં બદલાવની ઝંખના છે તે આવી શકશે એવું અમારું માનવું છે. ચંદ્રથી શરુ થયેલી સફરમાં એના પરિવારના અન્ય બાળકો પણ જોડાયા અને જુદી જુદી હોસ્ટેલમાં રહીને ભણી રહ્યા છે..

ચંદ્ર બી.બી.એ ના છેલ્લા સેમીસ્ટરમાં ભણી રહ્યો છે સાથે સાથે એમ.બી.એ ની પણ તૈયારી કરી રહ્યો છે. તે સરાણીયા જાતિનો પહેલો છોકરો છે જે આટલું ભણ્યો છે. ચંદ્રના અભ્યાસમાં અમદાવાદનાં જાણીતા બિલ્ડર શ્રી ઉજમશીભાઈ ખંડલા –મોનાર્ક બિલ્ડર્સ મદદરૂપ થઇ રહ્યા છે. તેમના અમે આભારી છીએ.

Doliya Girls Hostel for Nomadic Community Girls

"So that they are treated with love and care  and do not face discrimination…” was the sole reason that prompted us to begin  hostels for nomadic children. 

Doliya Girls Hostel for Nomadic Community Girls

How to bring the children of nomadic communities to school was an extremely pressing issue for VSSM when it began working with the communities almost a decade ago. It began with enrolling  children from these communities to hostels and Ashram Shalas functioning in various parts of Gujarat. 

In the year 2011 VSSM enrolled 7 girls in a government aided hostel run by an organisation in Dodiya village of Surendranagar district. Some how we got a  feeling that the decision of enrolling the girls was forced upon them. The authorities and the warden both did not look prepared to host these girls but for the reasons best to their knowledge they did not refuse admission to the girls. All the time,  for three days the girls stayed there, we felt that they weren’t welcoming enough and heisted to embrace the girls. From the moment they walked in the hostel  the girls faced discriminatory behaviour from the authorities and fellow residents. VSSM’s Ilaben,  a Baldost,  who taught these girls was accompanying them so as to help them settle down. Ilaben was uncomfortable with the way these girls were treated by the warden. On the fourth day when she had to leave the hostel, she called us up saying, “ I don’t feel like leaving these girls here!! They aren’t received well here, in such circumstances whom to trust them with is the question nagging me!!” After learning in detail about the entire situation we decided to call the girls back in just three days. 

The episode made us believe that things hadn’t changed a bit since  2006-07 the year when we had enrolled a substantial number of nomadic children in various hostels and all of them came back within few weeks of enrolment.  6 years down the line  the situation remained the same.In any hostel that we enrolled the children from nomadic communities they faced same discriminatory behaviour from the authorities as well as fellow hostel mates. 

What next was the  question staring at us?? The Baldosts advised us to start our very own residential facility where each child is treated with love, care and dignity. We shared this thought with our well-wishers who whole heartedly accepted the suggestion. 

The Doliya Girls Hostel began with 7 girls in a rented premises at Jain Heetwardhak Mandal. Today 69 girls are staying with the Doliya hostel and studying at the government school in Doliya, the entire expense of which is supported by The Giant Group of Central Mumbai and whenever needed respected Shri. Chandrakantbhai Gogri also extends his support. 

જ્યાં દરેક બાળકને પ્રેમ મળે કોઈ ભેદ ના હોય...

વર્ષ-૨૦૧૧માં સુરેન્દ્રનગર જિલ્લાનાં ડોળિયાગામમાં એક સંસ્થા દ્વારા સરકારી ગ્રાન્ટથી ચાલતી હોસ્ટેલમાં વિચરતા સમુદાયની ૭ દીકરીઓને આપણે દાખલ કરી. આમ તો પરાણે દાખલ કરી એમ કહીએ તો ચાલે. હોસ્ટેલના ગૃહમાતા કે વહીવટ કરનારાને આ દીકરીઓને રાખવાનું જરાય મન નહીં, પણ તે વખતે તેઓ ના ન પાડી શક્યા. પણ આ દીકરીઓ સાથેનો તેમનો વ્યવહાર ભેદભાવપૂર્ણ હતો. દીકરીઓ ત્રણ જ દિવસ રહી. સાથે તેમના બાલદોસ્ત ઇલાબહેન પણ હતા. ઇલાબહેન દીકરીઓ સાથે થઇ રહેલો વ્યવહાર જોતા હતા. ત્રીજા દિવસે દીકરીઓને મૂકીને એમને પરત આવવાનું હતું. તેમણે ફોન કરીને કહ્યું, ‘ દીકરીઓને મૂકીને આવવામાં મારુ મન નથી માનતું! આ લોકો તો આપણી આ દીકરીઓને સ્વીકારતા જ નથી. આવામાં આમના ભરોસે દીકરીઓને મૂકીને કેમ આવું?’ ઇલાબહેન પાસેથી સર્વ સ્થિતિ જાણ્યા પછી આપણે દીકરીઓને પરત બોલાવી. વિચરતા સમુદાયો સાથે કામ શરૂ કર્યું તે અરસામાં એટલે કે વર્ષ ૨૦૦૬-૦૭માં પણ વિવિધ હોસ્ટેલમાં દાખલ કરેલા બાળકો સાથે આવો જ વ્યવહાર હતો. એટલે જ એ વખતે પણ બાળકો હોસ્ટેલમાં રહ્યા નહોતા, આજે એજ પરિસ્થિતિનું પુનરાવર્તન થઇ રહ્યું હતું. હવે શું કરવું તે પ્રશ્ન હતો. બાળકો સાથે કામ કરતા તમામ બાલદોસ્તોએ આપણી પોતાની જ હોસ્ટેલ કરવાનું સૂચન કર્યું. જ્યાં દરેક બાળકને પ્રેમ મળે કોઈ ભેદ નાં હોય.. આ સૂચના આપણા કામોમાં મદદરૂપ થતા તમામ સ્વજનો સમક્ષ મુક્યું. સૌએ તે વધાવી લીધું અને ડોળિયામાં જ જૈન હિતવર્ધક મંડળની ભાડાની જગ્યામાં જ ૭ દીકરીઓથી હોસ્ટેલની શરૂઆત થઇ. આજે તેમાં ૬૯ દીકરીઓ ભણી રહી છે. હોસ્ટેલનો તમામ ખર્ચ જાયન્ટ ગ્રુપ ઓફ સેન્ટ્રલ મુંબઈ એ ઉપાડી લીધો છે. જરૂર પડે આદરણીય શ્રી ચંદ્રકાંતભાઈ ગોગરી પણ તેમાં સહાયભૂત થાય છે.

દીકરીઓ આપણી હોસ્ટેલમાં રહે છે અને ભણવા ગામમાં આવેલી સરકારી શાળામાં જાય છે.

Right To Education For Bajaniya Community Children of Gujarat

Children - The invisible victims of some distressing social  practices of Bajaniyaa community and igniting the desire for learning…..

Right To Education for
kanubhai Bajaniya's daughters 

Bajaniya community is one the largest Nomadic Communities in Gujarat. Extremely deprived in all aspects -educational, social and economical. Rigid mindsets, unorthodox practices, ignorance, alcohol abuse, neglect are things one can easily associate with Bajanya Community of Gujarat. One of the most rampant practice this community follows is of divorce and remarriage. It is common to see men and women marrying as many as four times in this community. While it gives a right of choice to the couple the children from all the relationships are the ones who suffer the adverse impact of this highly liberated  practice. The father can’t take the responsibility if his next partner doesn’t wish and so is with the mother hence most of the times the grandparents from either side are left to look after the kids. Marriage and remarriage also means the women do not adopt family planning methods. 

Yash is the eldest of the four children  of Kanubhai Bajanya a resident of Vanod village of Surendranagar’s Patdi block. Yash and his three younger sisters are were left to be fended by their father when their mother walked out of the house due to some conflict with their father. The parents eventually divorced but Kanubhai chose to take care of his children. The children endured the trauma of living without their mother.  Yash an extremely  bright and intelligent child experienced the pain the most cause he was the eldest and much aware of the consequences. However, Kanubhai played the role of both the parents and provided all the care and love the children required.  

Right To Education for Yash Bajaniya of Gujarat

When the family came in to contact with Vicharta Samuday Samarthan Manch - VSSM we decided to enrol Yash in Hariyala Gurukul. Yash excelled in all  the curricular as well as the co-curricular activities here. The younger two girls are studying with Doliya Hostel of VSSM. Kanubhai wants to bring about a change in his community especially the practice of divorce and remarriages. “I want my kids to study well and be examples in my community. I want to be instrumental in bringing about a change in some rigid practices in our community. It pains me immensely to see any child remaining deprived of a mothers love and care. I have witnessed the pain of my children and do not want other kids experience the same,” shares Kanubhai. 

Apart from Yash the other kids of nomadic communities that we have enrolled with Hariyada Gurukul are Hardik in standard 5th, Sachin in 10th grade, Shailesh in 6th grade and Bharat in 10 grade. We are thankful to Shri. Chandrakantbhai Mataliya, Jitubhai Gandhi, Vinodbhai Bhagat, Kalpanaben Shah and Abhay Bhagat for sponsoring the education of these children. 

એક સ્ત્રી કે પુરુષના બે થી ચાર વાર લગ્ન અને છૂટાછેડા થવાની ઘટના જ્યાં સામાન્ય છે તેવા સમાજમાં શિક્ષણની જ્યોત પ્રગટી 

યશ સુરેન્દ્રનગર જિલ્લાનાં પાટડી તાલુકાના વણોદગામનો વતની. કનુભાઈ બજાણીયાના ચાર સંતાનોમાં સૌથી મોટો યશ અને તેના પછી ત્રણેય બહેનો નાની. યશની મમ્મીને તેના પિતા સાથે અણબનાવ થતાં તેણે છૂટાછેડા લઇ લીધા અને બાળકો કનુભાઈ સાથે રહ્યા. ભણવામાં તેજસ્વી

Hariyala ગુરુકુળમાં ભણતા પાંચ વિદ્યાર્થી

યશને આપણે હરિયાળા ગુરુકુળમાં ભણવા દાખલ કર્યો. ગુરુકુળમાં આયોજિત વિવિધ સ્પર્ધામાં અને ભણવામાં યશ અવ્વલ છે. માતા મુકીને ગઈ તેનાથી એ ખુબ પરેશાન હતો પણ કનુભાઈની હુંફથી તે સ્વસ્થ થયો. બજાણીયા સમાજમાં બાળલગ્નનું અને છૂટાછેડાનું પ્રમાણ વધારે. પતિ –પત્ની કેટલો સમય સાથે રહેશે તે નક્કી નહોવાના કારણે સ્ત્રીઓ કુટુંબ નિયોજન ન અપનાવે. વળી એક સ્ત્રી કે પુરુષના બે થી ચાર વાર લગ્ન અને છૂટાછેડા થાય તો પણ આ ઘટના આખા સમાજ માટે ખુબ સામાન્ય ગણાય. પણ આ બધાની વિપરીત અસર બાળકો પર થાય. બાળક થયા પછીના છૂટાછેડામાં બાળક કોની સાથે રહેશે તે નક્કી ન થાય. બાળકને દાદા-દાદી કે નાના-નાની પોતાની પાસે રાખે અને માં-બાપ બીજે લગ્ન કરે.. કનુભાઈએ બાળકોની જવાબદારી સ્વીકારી. યશ ગુરુકુળમાં અને તેમની બન્ને દીકરીઓ આપણી ડોળીયા હોસ્ટેલમાં ભણે છે. કનુભાઈ કહે છે એમ,” મારા સમાજને આ બધી નીરક્ષરતામાંથી બહાર લાવવો છે. મારા બાળકોને સારું ભણાવી સમાજમાં ઉદાહરણરૂપ બનાવવા છે. કોઈ પણ બાળકનું બાળપણ માં વગરનું ના જાય તે માટે સમાજમાં જાગૃતિ આવે તે માટે પણ પ્રયત્ન કરું છું. જેમાં મારા બાળકો આધાર બન્યા છે.”

હરિયાળા ગુરુકુળમાં યશની સાથે હાર્દિક ધો.૫, સચીન ધો.૧૦, શૈલેશ ધો.૬ અને ભારત ધો. ૧૦માં ભણી રહ્યા છે. આ બાળકોનું ભણવાનું જેમના કારણે થઇ રહ્યું છે તેવા શ્રી ચંદ્રકાંતભાઈ માટલીયા , શ્રી જીતુભાઈ ગાંધી , શ્રી વિનોદભાઈ ભગત, શ્રી કલ્પાબેન શાહ, શ્રી અભય ભગતના અમે આભારી છીએ.  

Education For All - VSSM initiative for Nomadic Communities of Gujarat

Success atlas to VSSM and parent’s  strive to bring a government school in the settlement

Education for All - School Building at Dudhrej for
Nomadic Communities Children

There is a nomadic settlement  situated 2 kms away from the Dudhrej village of Surendranagar. The settlement consists of families from nomadic communities of Devipujak, Marwari Devipujak Community,Saraniyaa Community, Kangasiyaa Community etc. The settlement has substantial number of children of school going age. To access the nearest government school which is in Dudhrej village the kids have to  walk 2 kms. It is a substantial distance and  the parents  remain hesitant to enrol their kids in this school as Dhangadhara-Surendranagar Highway stands between the settlement and the school, the road accidents in the past have discouraged parents to send their children to school in Dudhrej.  As a remedial measure VSSM initiated a Bridge School in the settlement bringing education to their doorstep. VSSM’s Harshadbhai played a very important role in bringing these children to school and their eventual absorption in the mainstream education system. A system to ferry the children to and from the school was also worked out.  Simultaneously,  efforts to bring a government school to the settlement were also launched by Vicharta Samuday Samarthan Manch -VSSM and persistent efforts did result in sanctioning  of a school in the settlement. However, as it is in India approvals and implementation do not go together, the school never began. We were required to  relaunch our efforts towards getting the school started. This time it began in a makeshift rented structure which could hardly suffice for a proper school, hence the lobbying continued. Finally, the construction has began (as seen in the picture). 

Bridge School By VSSM at Dudhrej For Nomadic Communities Children

The parents who normally decide  to keep their mouth shut and never utter a word  before authorities and villagers spoke up in the School Management Committee ( SMC ) just for the benefit of  their children and succeeded in bringing a government school in their settlement and thus answering the never ending inquires of their kids, “when will we have school in our settlement??” 

VSSM’s Harshadbhai has been instrumental in persuading the parents to work towards the benefit of their children….. 

vssm અને વાલીઓની મહેનતથી ઘર આંગણે નિશાળ આવી..

સુરેન્દ્રનગરનાં દૂધરેજમાં મારવાડી દેવીપૂજક, સરાણીયા, દેવીપૂજક, કાંગસિયા વગેરે પરિવારો રહે. વસાહતથી ગામની શાળા બે કી.મી દૂર અને વળી પાછો વચમાં ધ્રાંગધ્રા-સુરેન્દ્રનગર હાઇવે આવે એટલે બાળકોને શાળામાં મૂકતા વાલીઓ ડરે. અકસ્માતના અનુભવો પણ કારણભૂત. બે વર્ષ સુધી આપણે આ વસાહતના બાળકો માટે બાલઘર ચલાવ્યું. (જે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે) બાલદોસ્ત હર્ષદની ખૂબ મહેનતથી છોકરાઓ શાળામાં જતા થયા. બાળકોને શાળામાં લેવા-મૂકવાની વ્યવસ્થા ગોઠવી પણ અગત્યનું વસાહતમાં જ શાળા થાય તે હતું. vssmની વારંવારની રજૂઆતના અંતે દૂધરેજ વસાહતમાં જ શાળાની મંજુરી મળી પરંતુ, મુશ્કેલી અમલીકરણની હતી. ખુબ મહેનત પછી કામચલાઉ શાળા એક ભાડાના મકાનમાં શરુ કરી પણ જરૂરિયાત તો એક અલાયદી શાળા થાય એની હતી. ઘણો વખત રાહ જોવાની થઇ. વાંરવારની રજૂઆતના અંતે હવે કામ શરૂ થયું છે. બાળકો સતત પૂછતાં અમારી વસાહતમાં શાળા કેમ નહિ? એ પ્રશ્નનો અંત આવ્યો.. જે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.

વસાહતના લોકો ગામલોકો સાથે વાત કરતાં ડરતાં. પણ બાલદોસ્ત હર્ષદના સતત માર્ગદર્શનથી હવે પોતાના બાળકો માટે SMC (સ્કુલ મેનેજમેન્ટ કમિટી)માં રજૂઆત કરતાં થયા અને પોતે પણ SMCનો હિસ્સો બન્યા અને પોતાનાં બાળકો માટે ઘર આંગણે નિશાળ લાવ્યા.. 

Right To Education For Vadee Communities Children By VSSM

Nareshnath Vadee clears his 8th grade with a flying colours - scoring 93.39%

Intelligent, smart, hard-working, enthusiastic is how we would describe Nareshnath Vadee an exceptionally brilliant boy from one of the most marginalised nomadic communities the Vadee - Snake Charmers of India. The enforcement of the Wildlife Protection Act left huge number of Vadee population throughout India without any livelihood. No alternate sources or skills of earning income has brought these community to the threshold of abject poverty and deprivation. The Vadee community families have retorted to begging to sustain themselves. 

Nareshnath -A Vadee Community Child who get Education by VSSM

Hameernath Vadee, father of Nareshnath,  a very skilled and knowledgeable snake charmer lost the profession he grew up practicing  once the Wildlife Protection Act came into existence. Earning daily meal became a challenge for him and the families of his community. 8 years ago when VSSM began working with these families, the foremost  thing it did was begin a Bridge School for the children in this Vadee settlement. In the beginning whenever the parents set out to beg the children would go along but gradually VSSM pushed parents to stop this practice of taking the children along. The children had to stay back and continue studying. This helped a lot because it provided consistency to the kids who had a strong desire to learn and move forward in life. Apart fro Naresh, Hameernath has other sons. The eldest could never go to school, he studied for a while with VSSM Bridge School but soon had to become an earning member of the family. He refused to accompany his father on begging expeditions hence VSSM’s Shardaben got him a job at a shop in the town.  Hameernath’s daughter’s were already married and living with their husband.  

Nareshnath and Ajit the youngest of the lot were both brilliant and hard-working. Both wanted to continue with their schooling but their father wasn’t very enthused about the idea. Basically he did not have money to afford even basic elementary education of these boys. So when VSSM initiated ANAND hostel in Tharad, Nareshnath and Ajit got enrolled with the facility. The boys just flourished with the continuous guidance they received at the hostel.  This was much evident with this year’s result where Nareshnath scored 93.38% marks. His father says, “ I have no means to educate them, they’ll study till you support, later its  God wishes!!” For now we are determined to educate Naresh and Ajit all the way, till they want to study. 

Naresh is gifted child, he recently made a helicopter  model and gifted it to Rashminbhai, VSSM’s friend, philosopher and guide, who was visiting the ANAND hostel. 

At this juncture we would like to thank respected Shri. Chandrakantbhai Gogri for adopting ANAND hostel. Chandrakantbhai thanks a million, without your support ANAND wouldn’t have become a reality.  

In the picture Naresh with Rashminbhai and Naresh’s mark sheet. 

નરેશનાથ વાદી ધોરણ ૮માં મેળવ્યા ૯૩.૩૯ ટકા

નરેશનાથ વાદી ધોરણ ૮માં ૯૩.૩૯ % સાથે પાસ થયો. નરેશના પિતા હમીરનાથ નાથવાદીનો પરંપરાગત વ્યવસાય સાપના ખેલ બતાવી લોકોને મનોરંજનની સાથે સાથે સાપની જાતો અંગેનું જ્ઞાન આપવાનો પણ ‘વાઇલ્ડ લાઈફ પ્રોટેક્શન એક્ટ’ આવતાં સાપના ખેલ કરવા પર પ્રતિબંધ આવ્યો. હમીરનાથ અને થરાદમાં રહેતાં અન્ય નાથવાદી ભિક્ષા માંગીને પોતાનો ગુજારો કરવા માંડ્યા.

Right To Education for Vadee Community Child by VSSM

હમીરનાથને બાળકો ભણે કે ના ભણે એનાથી કંઈ ફરક ના પડે. રોજ રોજની માથાકૂટમાંથી ઊંચા આવે તો એ બીજું કંઈ વિચારી શકેને? vssm દ્વારા આ વસાહતમાં ૮ વર્ષ પહેલાં બાલઘર શરૂ કર્યું હતું અને તમામ બાળકો એમાં ભણવા આવતાં.એ સમયે માં-બાપ ફરવા(માંગવા) જાય ત્યારે બાળકોને પણ સાથે લઈને જતા. પણ ધીમે ધીમે આપણે એ બંધ કરાવ્યું અને બાળકો નિયમિત શાળાએ જવા માંડ્યા. 

નરેશ અને અજીત પરિવારમાં નાના. બાકી મોટો ભાઈ આપણા બાલઘરમાં થોડું ભણ્યો પછી એના પિતા હમીરનાથે એને ભિક્ષા માંગવા પોતાની સાથે લઇ જવાનું શરુ કર્યું પણ એણે ભીખ નહિ માંગે એમ સ્પસ્ટ જણાવ્યું. vssmના કાર્યકર શારદાબહેને એને એક દુકાનમાં નોકરીએ રખાવ્યો. બહેનો તો પરણીને ક્યારનીયે સાસરે જતી રહી હતી..

 નરેશ અને અજીત ભણવામાં ખુબ હોશિયાર પણ હમીરનાથ એનાં ભણવા પાછળ ખર્ચ કરવા તૈયાર નહિ. મૂળ તો આર્થિક હાલત જ એટલી ખરાબ એમાં એ પણ શું કરે. થરાદમાં vssm દ્વારા આનંદ છાત્રાલય શરૂ કર્યું. નરેશ અને અજીત ત્યાં ભણવા આવ્યા. ટેકનીક બાબતોમાં પણ બન્ને ખુબ હોશિયાર. થોડા સમય પહેલાં vssmના શુભેચ્છક સ્વજન એવા શ્રી રશ્મિનભાઈ સાથે હોસ્ટેલની મુલાકાતે જવાનું થયું ત્યારે નરેશે એમને હેલીકોપ્ટર બનાવીને ભેટ આપ્યું. જે ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.. આ નરેશ ધો.૮માં ખુબ સારા ગુણ સાથે પાસ થયો. એના બાપા કહે છે ‘મારી તાકાત નથી એને ભણાવવાની તમે ભણાવશો ત્યાં સુધી એને ભણવા દઈશ બાકી હરિ ઈચ્છા.... જયારે નરેશની ઈચ્છા ખુબ ભણવાની છે અને અમે પણ એની ઈચ્છા હશે ત્યાં સુધી ભણાવીશું... 

આનંદ હોસ્ટેલ જેમણે દતક લીધી છે એવા આદરણીય શ્રી ચંદ્રકાંતભાઈ ગોગરીના અમે આભારી છીએ એમની મદદ વગર આ બધું થવું અશક્ય હતું. 

ફોટોમાં નરેશ શ્રી રશ્મિનભાઈ સાથે અને એનું ધો. ૮નુ પરિણામ